95. rocznica urodzin Józefa Szajny

95. rocznica urodzin Józefa Szajny



13 marca 1922 roku urodził się Józef Szajna, wybitny rzeszowski artysta. Reżyser, scenograf, autor scenariuszy, teoretyk teatru, grafik i malarz. W okresie okupacji był więźniem obozów koncentracyjnych w Auschwitz i Buchenwaldzie, co zaważyło na charakterze jego twórczości artystycznej. Zmarł 24 czerwca 2008 r. w Warszawie. Gdyby żył, dziś obchodziłby 95 urodziny.

  Józef Szajna studiował w Krakowie na Akademii Sztuk Pięknych, uzyskał dwa dyplomy – w zakresie grafiki (1952) oraz scenografii (1953). Po studiach został wykładowcą akademickim i ze swoją macierzystą uczelnią był związany do roku 1972, kiedy to przeniósł się na ASP w Warszawie. Jako malarz korzystał z różnych technik plastycznych – m.in. kolażu, asamblażu. Uważa się go za twórcę oryginalnej i niesamowicie osobistej formuły „teatru narracji plastycznej” (niektórzy określają ją po prostu teatrem plastycznym), w którym kładł nacisk na ekspresję wizualną. W serii swoich autorskich spektakli, określanych mianem moralitetu (m.in. „Replika”, 1973; „Gulgutiera”, 1973; „Dante” - na kanwie „Boskiej komedii”, 1974; „Cervantes”, 1976) łączył teksty literackie, z przestrzenią sceniczną o wizjonerskiej scenografii i ekspresyjną, niesztampową grą aktorską. W 50. rocznicę wyzwolenia Auschwitz koordynował pracami nad wystawą stanowiącą hołd dla ofiar nazizmu. Jako scenograf i reżyser współpracował z wieloma  teatrami kraju i za granicą, m.in. w Anglii, Holandii, Niemczech, Izraelu, Egipcie, Turcji, Portugalii i Hiszpanii. Józef Szajna zmarł 24 czerwca 2008 roku w Warszawie. Został pochowany 30 czerwca na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W naszym Teatrze znajduje się Szajna Galeria – największy zbiór prac artysty i jedyna stała ekspozycja jego twórczości dostępna w Polsce i na świecie.